retrophoto.nnm.ru_A.Hitler_37.jpg

Adolf Hitler (urodzony 20 kwietnia 1889 - zmarł 30 kwietnia 1945) - polityk niemiecki, założyciel i przywódca Narodowo-Socjalistycznej Partii Niemiec (NSDAP), ideolog niemieckiej odmiany faszyzmu zwanej od jego nazwiska hitleryzmem, twórca Trzeciej Rzeszy. Stał na czele Niemiec w latach 1933-1945, jako kanclerz, a od śmierci Paula von Hindenburga również prezydent. Zwykle używał jednak tytułu "Führer und Reichskanzler". Urodził się w Austrii w miejscowości Braunau am Inn. Czynił bezskuteczne wysiłki, aby studiować malarstwo w Wiedniu. W czasie I wojny światowej walczył jako ochotnik w armii niemieckiej, został dwukrotnie odznaczony Krzyżem Żelaznym. O zawieszeniu broni dowiedział się w wojskowym szpitalu, gdzie przebywał po czasowym oślepieniu gazem. Kapitulację Niemiec uznał za zdradę. W 1919 wstąpił do Niemieckiej Partii Robotniczej (Deutsche Arbeits Partei, DAP), której nazwę w następnym roku zmienił na NSDAP. Stanął na jej czele w 1921. Po nieudanym puczu monachijskim w 1923 (inaczej pucz piwiarniany) został skazany na pięć lat więzienia i osadzony w więzieniu w Landsbergu (1924). Napisał tam książkę Mein Kampf (Moja walka), w której sformułował program ruchu nazistowskiego. Po przedterminowym zwolnieniu z więzienia skupił wokół siebie grono ambitnych i bezwzględnych współpracowników. Wykorzystując swoje zdolności oratorskie i talenty demagogiczne oraz korzystając z kryzysu gospodarczego doprowadził do przejęcia władzy przez swoją partię w wyniku wyborów w 1933. Rok wcześniej przegrał co prawda wybory prezydenckie, ale otrzymał aż 40% głosów. powiększenie30 stycznia 1933 roku, dzięki poparciu sfer konserwatywnych, większości generalicji i czołowych przedstawicieli przemysłu i finansjery, został kanclerzem i stanął na czele koalicyjnego rządu. Poparcia specjalnym pełnomocnictwom dla jego gabinetu udzieliła chadecka Partia Centrum. Po śmierci Hindenburga w 1934 został prezydentem i ogłosił się wodzem. Wobec spadku wpływów wyborczych NSDAP, rozprawił się z opozycją, tworząc dla określonych grup ludności (Żydzi, homoseksualiści, Cyganie, antyhitlerowscy księża oraz socjaldemokraci) obozy koncentracyjne. Później, w czasie wojny, obozy te zapełniły się także więźniami z terenów okupowanych. W 1934 roku bezwzględnie rozprawił się z opozycją w łonie SA oraz innymi przeciwnikami politycznymi. Podczas tzw. nocy długich noży z 29 na 30 czerwca zabito 400 polityków niechętnych Hitlerowi. Oskarżono ich po fakcie o przygotowywanie zamachu stanu. Rozpoczął politykę zbrojeń i pokojowych podbojów zajmując kolejno Nadrenię (1936), Austrię w 1938 (Anschluss Austrii), Sudety (październik 1938), całe Czechy w 1939 oraz Kłajpedę (również 1939). 23 sierpnia 1939 kazał podpisać układ ze Związkiem Radzieckim, znany jako Pakt Ribbentrop-Mołotow. Był to faktyczny wstęp do II wojny światowej. Wykonując założenia paktu, 1 września 1939 wojska niemieckie wkroczyły na terytorium Polski (bez wcześniejszego wypowiedzenia wojny). Działania te wbrew przewidywaniom Hitlera pociągnęły za sobą włączenie się do wojny Francji i Anglii. Był inicjatorem akcji planowej zagłady Żydów, w terminologii nazistowskiej zwanej ostatecznym rozwiązanie kwestii żydowskiej (niem. Endlösung). Więcej na ten temat w artykule Holocaust. Hitler dążył do usunięcia Żydów, Cyganów, homoseksualistów i osób chorych psychicznie jako tzw. podludzi (niem. Untermenschen). Wobec Słowian także planowano przesiedlenia na wschód, tzw. Generalny Plan Wschodni (Generalplan Ost). W wyniku działań wojennych przez pewien czas znaczna część Europy znalazła się pod panowaniem niemieckim. W 1941 zdecydował się na uderzenie na ZSRR. Po przegranej bitwie pod Moskwą (grudzień 1941) przejął osobiste dowództwo nad kampanią wschodnią i w efekcie kierowania się względami ideologicznymi bardziej niż militarnymi doprowadził do klęski armii niemieckiej w wojnie z ZSRR. Benito Mussolini i Adolf HitlerW latach 1943-1944 skoncentrowane uderzenia alianckie odebrały III Rzeszy inicjatywę na wszystkich frontach. W obliczu zbliżającej się klęski Niemiec 20 lipca 1944 grupa spiskowców na czele z Clausem von Stauffenbergiem dokonała w Wilczym Szańcu nieudanego zamachu na życie Hitlera. Przyjmuje się że popełnił samobójstwo (zastrzelił się w swoim podziemnym schronie) 30 kwietnia 1945 wraz ze swoją poślubioną dzień wcześniej żoną, Ewą Braun, podczas oblężenia Berlina. Miał wtedy 56 lat. Zwłoki dyktatora i jego małżonki zostały prawdopodobnie spalone przez esesmanów ze straży przybocznej. Jednak okoliczności jego śmierci są niejasne i istnieją różne teorie spiskowe mówiące, że w rzeczywistości uciekł z oblężonego Berlina i wyjechał na przykład do Ameryki Południowej. Wydaje się to jednak mało prawdopodobne, biorąc pod uwagę, że pod koniec życia był już psychicznym i fizycznym wrakiem (m.in. w styczniu 1945 stwierdzono u niego chorobę Parkinsona).